enesonay.blogspot.com

ADALAR DİYARI; ENDONEZYA

 

Yine düştük yollara... Bu kez çok uzaklara... Uzakdoğu’nun da doğusuna Güneydoğu Asya’ya uzanıyoruz. Bin bir türlü zorlukla mücadele ederek vardığımız nokta, 250 milyonluk nüfusuyla dünyanın en büyük müslüman ülkesi olan Endonezya. Daha çok tsunami, deprem ve yanardağ patlaması gibi felaketlerle adını duyduğumuz bu bölge, 17508 adasıyla aynı zamanda dünyanın en fazla adaya sahip ülkesi. Resmi dil Endonezyaca olmasına rağmen, 250’yi aşkın yerel lehçe bu adalar diyarının zengin ve kültürel geçmişini gözler önüne sermekte. Resmi para birimi Endonezya rupisi ve 12000 rupi 1 dolara karşılık geliyor.

SUMATRA / Padang/ Bukittingi

Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’dan kalkan uçağımız büyük bir felaket yaşayan Aceh kentinin de bulunduğu Sumatra adasındaki Padang şehrine iniyor. İsmini daha çok belgesellerde duyduğumuz bu ada Amazon’dan sonra dünyanın en büyük yağmur ormanlarına sahip. Aynı zamanda aktif volkan oranıyla dünya birincisi. Büyük şehirlerden ziyade küçük kentleri seven bizler için hedef, aktif bir volkan olan Marapi yanardağının gölgesine kurulmuş Bukittingi. Havalimanı servisi ile önce şehir girişine geliyoruz. Burası Malezya şehirlerinden oldukça farklı. Fakirlik her yerde göze çarpmakta. Hurda niyetine bile almayacağınız bir otobüse atlayarak derme çatma evlerin arasından, kaldırımsız dar yollarda şehir merkezine doğru ilerliyoruz. Otobüslerin çoğunda sigara serbes. Şiddetli bir yağmur eşliğinde ve İstanbul trafiğini aratır mahiyette bir araç deryasında ağır ağır ilerlerken, iki üç katlı binaların çatılarından muhteşem dağ manzaraları ilişiyor gözümüze.

Saatler sonra vardığımız şehir merkezinde internetten tanıştığımız Daniel ile buluştuk. Kendisi İngilizce öğretmeni ve küçük bir köyde yaşamakta. İlkindi namazını kılarak yemek işine geçiyoruz. Daniel bizi geleneksel bir restorana götürüyor. Restoran dediğime bakmayın. Daha çok yöre insanına hizmet eden ahşap küçük bir yapıdan söz ediyoruz. Her masanın üzerinde garsonu çağırmak için kullanılan uzun, tahtadan davul benzeri bir alet ve yanında tokmağı var. Masa üzerinde su dolu bir kap müşterilerin el yıkamasına hizmet ediyor. Çatal, bıçak, kaşık yerine sünnete uygun şekilde parmaklar iş başında. Endonezya mutfağı et, prinç ve deniz mahsullerinden oluşuyor. Yüze yakın baharat kullanılan bu yemeklerin vazgeçilmez katkı maddesi soya. Soya yağı her yemekte mevcut. Aynı zamanda et ürünleri de dahil tüm yemeklerde şekerli bir aroma var. Buna bir de acı eklenince damak tadımıza tamamen yabancı bir tadım çıkıyor karşımıza. Oturduğumuz masaya biz sipariş etmesek de bir sürü yiyecek geliyor. Bunlardan yediğiniz kadarını ödüyorsunuz. Hamur işi ağırlıklı bu ilk öğünümüzde en fazla bizi şaşırtan, Sumatra adasına has yumurtalı kahve oluyor. Tadı fena değil.

Daniel’in evine geçtiğimizde kalabalık ev ahalisi karşılıyor bizi. Misafire bakış bizdekinden oldukça farklı. Hemen ailenin bir üyesi oluyorsunuz. Kısa bir sohbet sonunda, sonraki gün için dinlenmek üzere salonda bulduğumuz bir köşeye kıvrılıyoruz.

Sabah Manijau gölü için yoldayız. Devasa bir kraterin suyla dolmasıyla oluşan bu güzel göle küçük bir minibüse binerek, önce  uzun bir tırmanış ardından da inanılmaz virajlı bir iniş ile, korkulu anlar yaşayarak varıyoruz. Ehliyetimiz ve deneyimimiz olmadığı için motor kiralamaktan çekindiğimizden yürüyerek göl etrafındaki küçük köyleri geziyoruz. Sumatraya has geleneksel evleri şaşkınlıkla fotoğraflıyoruz. Bu evlerin özellikle çatı tasarımları çok ilginç. Israrla fotoğraf isteyen öğrencileri kırmıyor ve onlarla da fotoğraf çektiriyoruz. Yerel halk oldukça sıcak. Elimizden geldiğince onlarla anlaşmaya çalışırken, ortak dil eksikliğinin sıcak ilişkiler kurmak için çok da bahane olamayacağını yeniden farkediyoruz. İlk öğrendiğimiz kelime tabii ki teşekkürler yani “Trimakaasii”. Dönüşü otostopla yapmaya karar veriyoruz. İlk bindiğimiz araç gayet rahat; bizi tepeye kadar çıkartıyor. İkincisinde Endonezya’da halkın da arabalarını taksi gibi kullanabildiğini anlamış oluyoruz. Şehre vardığımızda ücretini takdim ediyoruz.

 

Sonraki gün amacımız Marapi dağına çıkmak. Ancak hava muhalefeti nedeniyle iptal ediyoruz. Akşamüstü yine internetten tanıştığımız Aissy adındaki gönüllü rehberimizle buluşuyoruz. Aissy Endonezya hakkında çok faydalı bilgiler veriyor bize. Denememizi tavsiye ettiği yemekleri yerken,   İslam ve sosyal hayat ilişkisi üzerine derin bir münazaraya girişiyoruz. Aissy’nin de motorsiklet kullandığını gördüğümüzde bize de öğretmesini rica ediyoruz. O da bizi kırmıyor ve  yarın görüşmek üzere ayrılıyoruz.

                3. günümüzde bir kaç saatlik alıştırma ve eğitimden sonra motorsikletin her türlüsünü kullanacak öz güvene sahibiz.  O gün yeşil bir vadiyi gezerek günümüzü tamamlıyoruz.

                JAWA / Jakarta

                

 
 
Padang’dan güzel dostluklar ve anılarla ayrılarak Endonezya’nın en kalabalık adasına geliyoruz. Jawa’nın nüfusu yaklaşık 150 milyon.  Jakarta hem bu bölgenin hem de ülkenin başkenti. Buradaki ev sahibimiz kendisi bir mühendis olan Juggi. Bu kalabalık ada şehri ziyaretçiler için bir kaç müze ve meydandan daha fazlasını vaadetmiyor. Sumatradaki doğallık ve geleneklerin yerini burada klasik büyük şehir manzaraları almış. Çarpık ve dağınık bir düzen hakim şehre. Hindistan şehirlerini andıran ara sokaklar pislikten geçilmiyor maalesef. Bir müslüman başkentine hiç yakıştıramadık. Dünyanın en büyük camilerinden biri olan İstiklal camiini ziyaret ediyoruz. Camiden çok, bir katlı otoparkı andıran bu caminin estetikten yoksun mimarisini  beğenmedik. Hemen karşısındaki kilise görece küçüklüğüne rağmen çok daha ihtişamlı.  Ulusal bağımsızlığı simgeleyen anıttan sonra girdiğimiz ulusal müze Jakarta’ya geldiğimize az da olsa değdi düşüncesini veriyor. Özellike ülkenin etnik, kültürel ve demografik yapısı hakkında paha biçilmez bilgiler ediniyoruz bu müzede.

                

JAWA / Semarang / jepara

                Jakarta’nın boğucu, kasvetli dünyasından daha nezih, düzenli ve dinlendirici bir şehre varıyoruz. Burası Semarang; ahşap işçiliği ile adını dünyaya duyurmuş bir kent. Aynı zamanda tropik cennet diye tabir edilen adalara ulaşım da bu şehirden. Vaktimizin kısıtlı olması bu şehre gerekenden az vakit ayırmamıza neden oluyor ve 2 saatlik kısa bir yolculukla, sabahın erken saatlerinde, küçük bir kıyı kenti olan Jepara’ya hareket ediyoruz. Amacımız Karimunjawa adalarına gitmek ancak feribot seferi bugün yokmuş dolayısiyle jepara’da kalmak zorundayız. Böyle bir planımız olmadığı için kente tamamen yabancıyız. Biraz keşfe çıkıyoruz. Limanın yanında kocaman bir panayır kurulmuş. Hediyelik eşya satan onlarca küçük dükkan omuz omuza uzanmış ve yolun sonunda büyük bir kaplumbağa heykeli.

Yanına yaklaştığımızda bunun aslında özel bir balık müzesi olduğunu farkediyoruz. Uzaydan bile görülebilen bu devasa yapının neden bu küçük kente yapıldığını anlayamadık. Muhtemelen gözü kara bir girişimcinin işi. Kişi başı 3.5 dolara bir gece konaklayacağımız bir otel bulduktan sonra tekrar kendimizi dışarı atıyoruz. Sumatra’da öğrendiğimiz motorsiklet işini burada pratiğe dökme vakti. Hemen yanımızdaki otelden 50,000 rupiye yani 5 dolara vitessiz bir motor kiralayarak şehri turlamaya başlıyoruz. Şehir çok sakin ve düzenli. Ara sokaklara varana kadar gitmedik yer bırakmıyoruz. Sumatra’da adını duyduğumuz ama bir türlü bulamadığımız “Turkish kebab” ı burada da arayıp buluyoruz. Türkiye’den bu kadar uzakta hem de seyyar bir şekilde bu lezzete ulaşabilmek hayret verici. Yerel halkın oldukça sevdiğini duyduğumuz bu yiyecek aslında bildiğimiz et döner. Lezzeti pek iyi olmasa da bize Türkiye’yi hatırlatması kafi geliyor.

               

                Yer yer trafiğin yoğunlaştığı bu şehirde bir de ufak kaza geçiriyoruz. Çok şükür ne bizde ne de motorda bir hasar yok. Biraz daha ara sokaklara girdiğimizde bir düğüne denk geliyoruz. Önce çekingen tavırlarla uzaktan fotoğraf çekiyoruz. Bizi gören düğün sahipleri ve misafirler hemen düğüne davet ediyor bizi. Birden etkinliğin baş kahramanları oluveriyoruz. Sahnede gelin rangarenk yöresel kıyafetler içerisinde. Fotoğraf ricamızı kırmıyor ve hep beraber onlarca fotoğraf çektiriyoruz. Kalabalık etrafımızı sarmış sırayla fotoğraf istiyor. Biraz daha kalsak bizi de evlendirecekler. Zar zor aralarından sıyrılarak motorumuza atlıyor ve herkese el sallayarak oradan uzaklaşıyoruz. Plansız bir şekilde bir günümüzü ayırdığımız bu şehir gayet tatmin ediyor bizi.

JAWA / Karimunjawa Adaları

                Bu kadar fazla adanın bulunduğu bir ülkede tropik adaları ziyaret etmemek olmaz diyerek kıyıdan oldukça uzakta yer alan Karimujawa adalarına gidiyoruz.

Sabahın ilk saatlerinde otelden çıkıyor ve uzun bilet kuyruğuna geçiyoruz. Ortam mahşer yeri misali inanılmaz kalabalık. Bir saat süren bu stresli beklemeden sonra biletimizi alıyor ve başlıyoruz koşmaya. Feribotun kalkmasına dakikalar var. İçerisine araç da alan üç katlı feribotun ön kapakları kapanırken biz de hemen tırmanıyoruz. Feribot bir yolcu gemisinden çok mülteci kaçakçılığı yapan bir vapuru andırıyor. Merdivenler dahil her yerde insanlar yatmakta. İnsanlara basmamak için bir hayli uğraşmak gerek. Can simitlerinin bulunduğu bir kabinin üzerinde yer buluyoruz ve 5 saatlik uzun yolculuğumuz başlıyor. Devasa dalgalar koca feribotu bir aşağı bir yukarı sallarken biz de en üst kata çıkıyoruz. Burada da manzara aynı, zemin insan halısıyla kaplanmış. 

      Bu uzun yolculuk bittiğinde cennet misal adalara varıyoruz. Rengarenk kayıkların sıralandığı, palmiyelerin uzandığı uzun sahil şeridine ayak bastığımızda bu adanın bize çok şey vereceğini tahmin ediyoruz. Kısa bir arayıştan sonra kişi başı 6 dolara bir otel buluyoruz. Otelimizde bulunan üniversiteli bir gruba katılıyor ve Said adındaki komik arkadaş eşliğinde 2 günlük bir program yapıyoruz. İlk gün adayı, 2. Gün ise çevre adaları ve su altı dünyasını keşfedeceğiz. Küçük bir köye tırmanarak takım adaları zirveden temaşa şansı elde ediyoruz. Rehberimiz ve grubumuz mükemmel. Bin bir türlü yöresel lezeti tadarak geçirdiğimiz günün ardından otelimize geçiyoruz

 

                2. gün sabah erkenden kalkarak can yeleklerimiz ve snorkel ekipmanlarımızla botumuza biniyoruz. İlk iki durakta rengarenk balıklarla yüzüyoruz. Deniz zemini birbirinden güzel mercan resifleriyle kaplı. Sonrasında uğradığımız ada tam bir kartpostal. Ada o kadar küçük ki yürüyerek yirmi dakikada tamamını gezmek mümkün. Ada çevresinde deniz o kadar sığ ki, yüzlerce metre gittiğnizde bir su dizinize kadar gelmiyor. Bu muhteşem adada üç dört balık çeşidi ve pilavdan oluşan öğle yemeğimizi yiyoruz. Namazları da kıldıktan sonra bu güzel adaya veda ederek buna benzer bir kaç ada daha ziyaret ediyoruz. Son durağımız ise köpekbalığı çiftliği. Havuzlarda tutulan köpekbalıklarının yanına dalıyoruz. Önce biraz korkuyoruz tabii. Ama zararsız olduklarını anladığımızda problem kalmıyor.

                Son günümüzde dönüş için daha hızlı bir bot tercih ediyor ve güzel dostlarımıza elveda diyoruz.

JAWA / Jogjagarta 

               

             Sonraki durağımız olan Jogjakarta, Endonezya’da hala krallıkla yönetilen tek yer. Hinduizmin ve Budizmin etkisinin her yerde hissedildiği bu şehir tarihi sarayları ve binlerce yıllık tapınaklarıyla meşhur. At arabaları Marloboro adındaki ana caddenin sağını solunu işgal etmiş. Merkezdeki neredeyse tüm ara sokaklar butik otellerle dolu. Zamanımız yine kısıtlı ve görülecek çok yer var bu şehirde. Bir kısmını kendimiz geziyoruz elimizde harita ve kitapla. 

        Çevre bölgeler için bir firmadan küçük tur paketleri alıyoruz. Sonraki gün Borobudur’u ziyaret ediyoruz. Piramit şeklindeki bu yapı, üzerinde yer alan yüzlerce heykel ve çan ile dünyanın en büyük budist tapınaklarından bir tanesi. Son günümüzde bu defa bir Hindu tapınağı olan Prambanan’ı ziyaret ediyoruz. Girişte görevliler bize geleneksel peştemallerden giydiriyor. UNESCO Dünya mirasında olan bu kompleks oldukça büyük. Saatler süren fotoğraf ve gezi seansından sonra güneş batarken bölgece meşhur bir aşk hikayesini analatan Ramayana gösterisini izlemek üzere açık hava anfi tiyatroya geçiyoruz. Onlarca dansçı ve canlı müzikten oluşan bu gösteri verdiğimiz 9 doların her kuruşuna değiyor. Kostümler, makyajlar, anlatım, müzikler her şey kusursuz. Arka fonda ışıklandırılmış Prambanan tapınağının devasa kuleleri önümüzde muhteşem 2 saatlik dolu dolu bir gösteriyle gecemizi sonlandırıyoruz.

 

                Son günümüzde şehri turlarken Kopi Luwak adında ilginç bir kahveyle karşılaşıyoruz. Dünyanın en pahalı kahvesi olan bu içecek, genelde kahve çekirdekleriyle beslenen, “civet” adında yöresel bir hayvanın dışkısından yapılıyor. Evet yanlış duymadınız bildiğimiz dışkı. Fincanı yaklaşık 25 dolar olan bu içeceği denemedik tabii. Ama ikram edilen hammaddeyi attık ağzımıza tadı bildiğimiz kahve gibi. Bu şehir aynı zamanda çok tanıdık bir sanata ev sahipliği yapmakta. Kuklacılık ve gölge oyunu çok önemli bu bölgede. Açıkçası etraftaki atölyeleri gördüğümde bizim Hacivat – Karagöz sanatı gözümde kayboldu gitti.

BALİ / LOMBOK / Gili Adaları

                Fazla turistik yerleri sevmediğimizden Bali’yi es geçerek daha sakin yerlere uzanıyoruz. Gili adaları inanılmaz mercan resifleriye ziyaretçilerine deniz altı cennetini sunuyor. 3 adacıktan oluşan bu bölgede ortanca adayı tercih ediyoruz. Yarım saatlik kısa bir botla vardığımız bu sakin adanın sahilinde biraz dolaşıyoruz. Çıplak ayakla gezmek mümkün değil, çünkü her yer ölü mercan kalıntılarıyla dolu. Buradaki habitat o kadar zengin ve güçlü ki, mercan mezarlığını andıran bu sahilin hemen ötesine, denize girdiğinizde olağaüstü mercanları ve balıkları görebilmek için çok da açılmanıza gerek yok. Bu kısa önizlemenin ardından otel arayışına geçiyoruz. Buradaki fiyatlar Endonezya şartlarına göre oldukça pahalı. Küçük kulubeciklerden oluşan butik oteller yer yer çok lüks de olabiliyor. Neyse ki iç taraflarda Kuchi adında Ghandi’ye benzer bir amcanın işlettiği bir otelde yer buluyoruz. Ödedğimiz miktar kişi başı 10 dolar. Kuchi mutfağını kullanmamıza izin veriyor bir de hindistan cevizi ve kahve ikram ediyor. Bu bütçemizi az da olsa rahatlatacak.

                Sonraki tüm günü kiraladığımız snorkel ve paletle denizde geçiriyoruz. Deniz altı gerçekten muhteşem. Su altı kameramızın sınırlarını burada sonuna kadar zorluyoruz.

SULAWESİ / Rantapao

                Son durağımız turistlerin nadiren uğradığı çok uç bir yer. Gezi kitaplarının bile kısa bir cümleyle geçiştirdiği ama barındırdığı farklı kültürle gelenleri pişman etmeyen Rantapao. Bu küçük şehir hristiyan Troja insanlarının ana vatanı. Bölgeye gelmek olukça meşakkatli. Öncelikle Denpasar aktarmalı Makassar şehrine uçuyoruz, oradan da 11 saatlik bir otobüs yolculuğu bekliyor bizi. Kente geldiğimizde yağmur eşliğinde uzun bir otel arayışı sonrası hemen program yapıyoruz. Bu bölgenin en dikkat çeken yönü bilim kurgu filmlerini andıran geleneksel evleri ve “astomate” adı verilen cenaze törenleri. Bu törende aileler ölüleri için cenaze töreninde kurban kesmek zorunda ve bu ancak su bufalosu denilen bir hayvan olabiliyor. Asıl gelenekte bu bufalo sayısı tam dokuz. Yöre insanı bunu karşılayabilmek için yıllarca para biriktiriyor ve cesedi gömmek yerine bir çadırda bekletiyor. Yıllar geçtikçe ekonomik sıkıntılardan dolayı bu tören ailelerin birleşerek organize ettiği ve turist firmalarından komisyon alarak halka açık bir şekilde yapılan bir gösteriye dönüşmüş. Çok şükür ki haftada bir defa olan bu gösteriye biz de denk geldik.

 

                İlk günkü şehir turu ardından kiraladığımız motorsikletle kendimizi uçsuz bucaksız vadilere vuruyoruz. Cesetlerin açık bir şekilde gömüldüğü bir mağara ziyareti ardından cenaze töreninin yapılacağı köye varıyoruz. İnanılmaz bir kalabalık. Simsiyah giysiler içerisindeki bayanlar ayrı bir çatı altında yemek yemekle ve misafirlere içecek dağıtmakla meşgul. Bir kaç geleneksel evden oluşan köy meydanının ortasında ayakları bağlanmış onlarca domuz, onların yanında su bufaloları. Yer çamur içerisinde. Balkonda megafonla seslenen birisi töreni ve programı anlatmakta. Aniden, maviler içerisindeki 20-30 kadar adam el-ele tutuşarak meydana geliyor, yakalarında ölen kişilerin fotoğrafları. Kah dönerek kah durarak meditasyon benzeri sesler çıkararak ölülerini anıyorlar. 

             Sonrasında geleneksel kıyafetlerle bayanlar geliyor ellerinde bazı yiyecekler ve tütsülerle. Bir bağırış kopuyor ve hemen oraya yöneliyoruz. Bir su bufalosu tek ayağı bağlı,  ayakta kurban ediliyor. Hayatımda gördüğüm en vahşi kurban kesme törenine şahit oluyorum. Zavallı hayvan yaralı bir şekilde yarım saat kadar sonra ancak can verebiliyor. 

Dinimizin bu konudaki hassasiyetini düşünerek şükrediyoruz. Domuzların kesimi daha dokunaklı. Kurban edilen domuzlar hemen oracıkta alev makineleriyle kesilmeden kızartılıyor. Etrafta inanılmaz pis bir koku. Şaşkınlık ve hayretle otelimize dönüyoruz. Sonraki gün de çevre köyleri ziyaret ederek buradaki işimizi bitiryoruz.

 

                Aslında daha yazılacak o kadar çok şey var ki ama yerimiz dar ne yazık ki. Hindistan’dan sonra beni en çok şaşırtan yer oldu Endonezya. Bu ülkeyi gerçekten tanımak için en az iki aylık bir gezi şart. Doğası, tarihi ve ilginç insanlarıyla bir ülkeyi daha geride bırakıyoruz. Bir dahaki yazımızda görüşmek üzere.